قرون گذشته با دگرگونی های عمیق تکنولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی روبرو بوده است. توسعه و توزیع کامل خلاقیت های انسانی مانند الکتریسیته، تلفن و اتومبیل به همراه رشد جمعیت، مصرف انبوه و رشد اقتدار دولت ها از جمله وقایعی بودند که زندگی قرن گذشته را دگرگون ساختند. تمایل برای این تغییرات به طور مداوم وجود داشته و دارد. تطابق و سازگاری با تغییرات نوین نیازمند آموزش است و حوزه این آموزش نیز تمامی ابعاد فعالیت های بشری در محیط زیست می باشد. آموزش محیط زیست در تمامی زمینه های زندگی روستایی، شهری، منطقه ای، و جهانی ، موجبات انطباق و سازگاری با تغییرات نوین را فراهم می سازد. آموزش محیط زیست در بر گیرنده دو حوزه علوم تربیتی و علوم محیط زیست می باشد. آموزش، به عنوان شاخه ای از علوم تربیتی ، زمانی اثر بخش خواهد بود که براساس یک برنامه علمی و دقیق، طراحی شده باشد. هر برنامه آموزشی نیازمند طرح و نقشه علمی است که این امر می تواند در قالب کارگاه های آموزشی به افراد ذینفع منتقل گردد. کارگاه آموزشی “طراحی آموزشی” در برنامه های آموزش محیط زیست کرسی یونسکو در ایران با این منظور و هدف برگزار می شود که بتوانند با کمک مطالب علمی و راهنمائی های عملی ارائه شده در کارگاه، طراحی برنامه های آموزشی مرتبط با مشکلات آموزش محیط زیست را هدایت کند. بر همین اساس، در این کارگاه تلاش شده است گروه هدف برای رسیدن به اهداف آموزشی (تهیه و طراحی برنامه آموزشی) با راهبرد یادگیری مشارکتی، به سمت مورد نظر هدایت شوند.
مدت کارگاه:
۸ ساعت – این کارگاه در یک روز از ۸ صبح الی ۱۷ بعد از ظهر برگزار می شود و شرکت کنندگان حداقل هشت ساعت مفید در کارگاه حضور دارند.
هدف‌های رفتاری کارگاه:
- اصطلاحات مرتبط با طراحی آموزشی (آموزش و انواع آن، تدریس، یادگیری، یاددهی، مهارت آموزی، طراحی، طراحی آموزشی) را تعریف کرده و تفاوت آنها را تشخیص دهند.
- مراحل انجام طراحی یک برنامه آموزشی را برای مدیریت پسماند نام برده و درک صحیحی از آنها بدست آورند.
- نیاز سنجی و ضرورت انجام آن را در یک برنامه آموزشی شرح دهند.
- مهارت نیاز سنجی را در یک الگو فرا بگیرند.
- اهمیت تعیین اهداف آموزشی را توضیح دهند.
- انواع اهداف آموزشی را شرح دهند.
- طبقه بندی اهداف آموزشی را درسه حیطه شناختی، عاطفی و روانی حرکتی توضیح دهند.
- اجزای یک طرح درس را نام ببرند.
- یک طرح درس در زمینه محیط زیست تهیه کنند.
امکانات مورد نیاز کارگاه:
- سالنی با ظرفیت ۲۰ نفر، با میز و صندلی های راحت
- فضای مناسب برای فعالیت های گروهی دارای میز و صندلی و وایت برد
- یک دستگاه کامپیوتر، ویدئو پروژکتور و پرده نمایش، وایت برد و ماژیک
- فولدر یا کلاسور حاوی چند برگه سفید A4، خودکار
- پذیرایی متناسب با امکانات موجود
عناوین اصلی کارگاه:
- طراحی آموزش (تعاریف و فرایندها)
- نیاز سنجی (ضرورت و الگوها)
- اهداف آموزشی (تعاریف، اهمیت و انواع آن)
- حیطه های یادگیری
- اصول انتخاب محتوی، رسانه و منابع یادگیری
- اصول طرح درس نویسی
مخاطب‌های کارگاه:
- کارکنان و کارشناسان مسئول کرسی یونسکو
- فعالان آموزش محیط زیست (اعم از دانشجویان دوره ارشد و دکتری)
- سایر گروه های مردم نهاد آموزش محیط زیست
روش های ارزشیابی کارگاه:
- ارزیابی ابتدایی شرکت کنندگان با استفاده از پیش آزمون طراحی شده
- ارزیابی مرحله ای با استفاده از پرسش های مرحله ای و سنجش میزان حضور فعال شرکت کنندگان
- ارزیابی پایانی شرکت کنندگان با استفاده از پس آزمون طراحی شده
| موضوع | زمان | ساعت | مجری |
|---|---|---|---|
|
معارفه و بیان اهداف |
۳۰ دقیقه |
۸ – ۸:۳۰ |
مدرس |
|
اصطلاحات و مفاهیم طراحی برنامه آموزشی |
۴۰ دقیقه |
۸:۳۵ – ۹:۱۵ |
مدرس – شرکت کننده ها |
|
نیاز سنجی –دانش و مهارت و الگوهای نیاز سنجی |
۷۰ دقیقه |
۹:۲۰ – ۱۰:۳۰ |
مدرس – شرکت کننده ها |
|
استراحت و پذیرایی |
۳۰ دقیقه |
۱۰:۳۰ – ۱۱ |
– |
|
گروه بندی – انجام کار گروهی (۱) |
۳۰ دقیقه |
۱۱ – ۱۱:۳۰ |
شرکت کننده ها |
|
ارائه نتایج کار گروهی (۱) |
۳۰ دقیقه |
۱۱:۳۰ – ۱۲ |
نمایندگان گروه ها |
|
ناهار و نماز |
۶۰ دقیقه |
۱۲ – ۱۳ |
– |
|
اهداف آموزشی-حیطه های یادگیری و طرح درس |
۱۲۰ دقیقه |
۱۳ – ۱۵ |
مدرس – شرکت کننده ها |
|
انجام کار گروهی (۲) |
۶۰ دقیقه |
۱۵ – ۱۶ |
شرکت کننده ها |
|
ارائه نتایج کار گروهی (۲) |
۴۰ دقیقه |
۱۶ – ۱۶:۴۰ |
نمایندگان گروه ها |
|
جمع بندی کارگاه و ارزشیابی |
۲۰ دقیقه |
۱۶:۴۰ – ۱۷ |
مدرس – شرکت کننده ها |
منابع کارگاه:
- بهمنی، لیلا؛ ملحانی، پریوش. (۱۳۸۹). طراحی آموزشی (مفاهیم، رویکردها و راهبردها). آراد کتاب، کهکشان دانش، چاپ دوم.
- فتحی واجارگاه، کوروش. (۱۳۹۲). نیازسنجی آموزشی: الگوها و فنون. انتشارات آییژ.
- فردانش، هاشم. (۱۳۹۴). طراحی آموزشی (مبانی، رویکردها و کاربردها). انتشارات سمت، چاپ سوم.
- نوروزی، داریوش؛ رضوی، سید عباس. (۱۳۹۵). مبانی طراحی آموزشی. انتشارات سمت.
