این همایش با هدف ايجاد زمينه مناسب برای هم‌اندیشی و تبادل اطلاعات علمی و انتقال تجربيات و دستاوردهای پژوهشگران این حوزه، به‌منظور ارائه راهکارهایی جدید و همگام با فناوری‌های نوین علمی و آموزشی در جهت فراهم کردن زمینه انجام تحقیقات و پژوهش‌های علمی و کاربردی برای نیل به توسعه پایدار در روز سه‌شنبه مورخ 1404/02/30 برگزار شد. این همایش در راستای تحقق سیاست‌های مدیریت سبز دانشگاهی به‌صورت ترکیبی اجرا گردید.
مراسم افتتاحیه:
این رویداد علمی با قرائت قرآن کریم و سرود ملی جمهوری اسلامی ایران در دانشگاه پیام‌نور به‌صورت حضوری آغاز شد. سپس ارائه خیرمقدم توسط دبیر همایش و رئیس محترم دانشگاه انجام و سپس سخنرانی‌ها انجام شد.
دبیر هشتمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی آموزش محیط‌زیست و رئیس کرسی یونسکو در آموزش محیط‌زیست دانشگاه پیام‌نور گفت: آموزش محیط‌زیست، نقشی کلیدی در ارتقاء تاب‌آوری جوامع و دستیابی به توسعه پایدار از مسیر انرژی‌های تجدیدپذیر دارد. دکتر سید محمد شبیری افزود: آموزش محیط‌زیست تنها انتقال مفاهیم نیست، بلکه پرورش نسلی مسئولیت‌پذیر و آگاه برای صیانت از طبیعت و آینده بشریت است.
وی با اشاره به محوریت «آموزش محیط‌زیست؛ پلی به‌سوی تاب‌آوری و پیشرفت پایدار با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر» اظهار داشت: چالش‌هایی مانند تغییرات اقلیمی، کاهش تنوع زیستی و آلودگی‌ها باید از منظر آموزشی تحلیل و مدیریت شوند. دکتر شبیری همچنین نمایشگاه تخصصی آموزش محیط‌زیست در همایش را فرصتی برای معرفی فناوری‌های سبز، ابزارهای نوین آموزشی و مشارکت‌های مردمی در حوزه محیط‌زیست دانست.
دبیر همایش در پایان از حمایت وزارت علوم، کمیسیون ملی یونسکو، نمایندگان مجلس، نهادهای دولتی و دانشگاه پیام‌نور برای برگزاری این رویداد قدردانی کرد.
رئیس دانشگاه پیام‌نور با بیان اینکه بسیاری از ناترازی‌ها در تعامل انسان با طبیعت ریشه در آموزش ناکافی دارد، تأکید کرد: ارتقای آموزش محیط‌زیست و مردمی‌سازی آن باید با تکیه بر ظرفیت‌های ملی و بین‌المللی در دستور کار نهادهای آموزشی و سیاست‌گذار قرار گیرد. دکتر امین‌ناجی در هشتمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی آموزش محیط‌زیست اظهار داشت: دانشگاه پیام‌نور به‌عنوان یکی از قطب‌های آموزش عالی در حوزه محیط‌زیست، نشان‌های کم‌نظیر، افتخارات بی‌بدیل و قابل‌توجهی را از ایجاد پژوهشکده تخصصی آموزش محیط‌زیست تا گسترش تحصیلات تکمیلی در مقاطع کارشناسی ارشد، دکتری و برگزاری کرسی‌های ملی و بین‌المللی کسب کرده است.
وی با اشاره به تأثیرات زندگی صنعتی کنونی بر محیط‌زیست، افزود: در دنیای مدرن امروز، اهمیت حفظ و نگاهداری طبیعت بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود و این مسئولیت متوجه تمامی جوامع انسانی است.
رئیس دانشگاه پیام‌نور با تأکید بر جایگاه محیط‌زیست در آموزه‌های دینی گفت: زمین و آسمان در تمامی متون ادیان ابراهیمی و حتی غیردینی به‌عنوان دو عنصر اساسی محل زیست انسان مورداحترام و پاسداشت بوده‌اند.
دکتر امین ناجی همچنین به اقدامات سبز دانشگاه پیام‌نور اشاره کرد و گفت: این دانشگاه با دوری از ترددهای غیرضروری، کاهش مصرف کاغذ و توسعه آموزش‌های دیجیتال، رویکردی مسئولانه در قبال محیط‌زیست اتخاذ کرده و شعار خود را حفظ درختان و بهره‌گیری از آموزش سبز قرار داده است. وی در پایان تصریح کرد: آموزش محیط‌زیست نه‌تنها باید علمی و تخصصی باشد بلکه باید مردمی، کاربردی و بین‌المللی شود تا بتوان با تکیه بر ابزارهای سازمان‌های ملی و جهانی، گامی مؤثر در جهت نجات زیست‌بوم انسان برداشت.
دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران با اشاره به قرار گرفتن آموزش محیط‌زیست در اولویت‌های برنامه‌ای این نهاد در کشور گفت: یونسکو با تکیه بر راهکارهای علمی و آموزش‌های نوین، در پی تقویت همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی است. دکتر فرطوسی صبح روز سه‌شنبه در هشتمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی آموزش محیط‌زیست به میزبانی دانشگاه پیام‌نور اظهار داشت: از نگاه یونسکو، آموزش محیط‌زیست فرآیندی برای ارتقای آگاهی و توانمندسازی افراد در راستای شناخت چالش‌ها و ارائه راه‌حل‌های علمی برای مسائل زیست‌محیطی است.
وی افزود: این آموزش‌ها مبتنی بر چهار مؤلفه کلیدی شامل ارتقای آگاهی عمومی، تعمیق درک از محیط‌زیست، افزایش انگیزه‌های اجتماعی برای مشارکت در حل مسائل زیست‌محیطی و کاهش اثرات تغییر اقلیم طراحی شده‌اند و نقش مهمی در بهبود کیفیت تعامل انسان با طبیعت ایفا می‌کنند. دبیر کل کمیسیون ملی یونسکو در ایران ادامه داد: یونسکو با بهره‌گیری از برنامه‌های بین‌المللی مانند برنامه بین‌المللی آب‌شناسی، برنامه علوم زمین و ژئوپارک، برنامه بین‌المللی اقیانوس‌شناسی و علوم پایه، بستری مؤثر برای آموزش و ارتقاء دانش محیط‌زیستی فراهم کرده است. دکتر فرطوسی با اشاره به طرح ابتکاری «اتحاد جهانی آموزش سبز» گفت: این ابتکار یکی از مهم‌ترین برنامه‌های یونسکو در حوزه آموزش محیط‌زیست به شمار می‌رود و از کشورهای عضو درخواست شده است تا با پیوستن به این اتحاد، نقش مؤثری در ترویج آموزش‌های زیست‌محیطی ایفا کنند. وی افزود: آموزش در حوزه تغییر اقلیم نیز از جمله محورهای اصلی فعالیت یونسکو است که در قالب برنامه آموزش برای توسعه پایدار دنبال می‌شود و کمیسیون ملی یونسکو در ایران نیز این آموزش‌ها را در اولویت کاری خود قرار داده است. وی تأکید کرد: آموزش محیط‌زیست تنها یک ابزار آگاهی‌بخش نیست، بلکه زمینه‌ساز توسعه راه‌حل‌های پایدار و تقویت همکاری‌های بین‌المللی در جهت حفاظت از کره زمین به‌عنوان زیستگاه مشترک بشری است.
دکتر سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی در افتتاحیه هشتمین همایش ملی محیط‌زیست در دانشگاه پیام‌نور ضمن تاکید بر پیشرانی دانشگاه فخیمه پیام‌نور در حوزه آموزش محیط‌زیست، گفت: دانشگاه پیام‌نور؛ علمدار حوزه آموزش محیط‌زیست بوده و با پیگیری‌های صورت گرفته، 15 اسفند در تقویم رسمی کشور به‌عنوان روز «آموزش همگانی حفظ محیط‌زیست» ثبت شده است.
دکتر رفیعی با تأکید بر ضرورت آموزش دقیق محیط‌زیست در ساحت‌های مختلف حوزه کارگزاری حکمرانی اظهار داشت: امروز کلیدواژه‌های ناترازی در حوزه‌های مختلف زیاد تکرار می‌شود درحالی‌که در کشوری با برخورداری از منابع گسترده و اسناد بالادستی که سیاست‌گذاری‌ها و خط‌مشی کشور را تعیین کرده‌اند، شایسته نیست که حرف از ناترازی انرژی بزنیم و همه این‌ها یک علت اصلی دارد که آن فقدان آگاهی درست از شرایط کشور و حکمرانی مطلوب است، به‌نحوی‌که کشور در شرایط پایداری مدیریت شود. وی افزود: حلقه ابتدایی آگاهی، آموزش دقیق، استاندارد و با شاخص‌های درست است که یکی از اثراتش افزایش مشارکت و اثر دیگرش دیپلماسی عمومی یا مطالبه‌گری‌های درست است.
رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی گفت: امروزه در همه جای دنیا دولت‌ها و ملت‌ها متأثر از جریان سازی‌های رسانه‌ای و پروپاگانداها هستند و اگر ما در ابتدا آموزش، مشارکت و آگاهی دقیقی داشته باشیم در اینجا هم سربلند خواهیم بود و منابع و انرژی و سرمایه انسانی کشورمان به سمت‌وسوی مناسب سوق داده می‌شود.
دکتر رفیعی تصریح کرد: ما در حوزه مدیریت آب، سابقه تمدنی و سازگاری با شرایط کم‌آبی را داریم، اما دچار ناترازی انرژی هستیم، چراکه نیازها و مصارفمان را با ظرفیت‌ها و توانمان هماهنگ نکرده‌ایم. وی در پایان با تقدیر از تلاش‌های دانشگاه پیام‌نور در حوزه آموزش محیط‌زیست، از این دانشگاه برای حضور در نمایشگاه دستاوردها، فناوری‌ها و دانش نوین بومی‌شده در مجلس شورای اسلامی در هفته جهانی محیط‌زیست دعوت نمود.
دکتر عسگر جلالیان معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه پیام‌نور، با اشاره به بحران زیست‌محیطی کشور، گفت: در مواجهه با کم‌آبی و ناترازی شدید، درخت‌کاری نه‌تنها راه‌حل، بلکه ضرورتی برای بقاست. وی در همایش محیط‌زیست با تأکید بر اینکه «محیط‌زیست یعنی بقا و بودن»، افزود: برخورداری از محیط‌زیست سالم یک حق بنیادین بشری و ذیل حقوق شهروندی است که دولت‌ها باید نسبت به آن تعهد به نتیجه داشته باشند.
دکتر جلالیان دانشگاه پیام‌نور را پیشگام آموزش محیط‌زیست خواند و تصریح کرد: آموزش، مهم‌ترین و کم‌هزینه‌ترین ابزار تغییر در نگرش و رفتار مدیران و مردم است. وی با اشاره به اسناد بین‌المللی چون منشور جهانی طبیعت و دهه بازیابی اکوسیستم (۲۰۲۱-۲۰۳۱)، تأکید کرد: درخت، یک سامانه چندمنظوره برای کنترل فرسایش، افزایش ذخایر آبی، کاهش گردوغبار و ارتقای سلامت عمومی است. معاون حقوق بشر وزارت دادگستری در پایان ضمن دعوت از دکتر امین ناجی برای عضویت در شورای هماهنگی حمایت از حقوق شهروندی وزارت دادگستری، گفت: با توجه به اختصاص ۵۰ درصدی ظرفیت این شورا به موضوع محیط‌زیست، باید آموزشی طراحی کنیم که هر شهروند، خود را محیط‌بان بداند.
دکتر مریم بهادری مدیرکل حوزه ریاست معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به بیان مطالبی پیرامون عدالت محیط‌زیستی، عدالت جنسیتی و تأثیرات تغییرات اقلیمی بر زنان و خانواده‌ها و درنهایت تلاش‌های معاونت امور زنان در این زمینه پرداخت. دکتر بهادری گفت: در معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده در دولت چهاردهم، کارگروه ویژه زنان و تغییرات اقلیمی با هدف بررسی ابعاد مختلف تأثیرات تغییرات اقلیمی بر زندگی زنان و خانواده‌ها، بهره‌گیری از توانمندی زنان در توسعه فرهنگ دوستدار محیط‌زیست، آموزش و پیگیری راهکارهای واقعی و مناسب، فعالیت می‌کند.
مدیرکل حوزه ریاست معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با تأکید بر یافتن راهبردی هوشمندانه و جامع که همه ظرفیت‌های انسانی محیط‌زیستی فناورانه، اقتصادی اجتماعی و حاکمیتی را در بربگیرد تصریح کرد: این راهبرد باید در کل اکوسیستم به‌صورت یک منظومه دیده شود و نقش هر جزء و تعاملات بین آن را بررسی و تعیین کند. وی در پایان با اشاره به سه راهبرد اصلی در کارگروه ویژه زنان و تغییرات اقلیمی بر تقویت مشارکت زنان در سیاست‌گذاری‌های اقلیمی، آموزش و توانمندسازی و جمع‌آوری داده‌های جنسیتی در حوزه محیط‌زیست تأکید کرد.
ارائه مقاله و بحث‌های پانل
بعد از مراسم افتتاحیه، در صبح روز همایش، تعداد 18 مقاله منتخب در سه پانل مجزا به‌صورت آنلاین (بر خط) و با سه داور در هر پانل و شرکت علاقه‌مندان، ارائه‌شده و مورد داوری قرار گرفتند. پژوهشگران از سراسر کشور به بیان یافته‌های خود پرداخته‌اند و پاسخگوی سؤالات داوران پانل مربوطه بودند.
نشست‌های همایش
ظهر روز همایش، 3 نشست تخصصی و پانل علمی با مشارکت سازمان‌ها و نهادهایی مانند سازمان حفاظت محیط‌زیست، اداره کل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر و اوتاوای کانادا؛ انجمن مردم‌نهاد دامون، انجمن علمی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی ایران، به‌صورت مجازی در موضوعات مختلف محیط‌زیستی ارائه شد که مطابق برنامه اعلام‌شده، هر یک از سخنرانان مطالب خود را بیان نمودند و در انتهای هر پانل، جلسات پرسش و پاسخ برگزار شد.
- 1.نشست هوش مصنوعی در محیط‌زیست با حضور اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر و اوتاوا با محورهای تجربیات به‌کارگیری روش‌های نوین هوش مصنوعی در حل مسائل محیط‌زیستی، شبیه‌سازی آزمایشگاهی و عددی سامانه‌های تخلیه آب در محیط‌زیست و به‌کارگیری روش‌های یادگیری ماشین در ارائه مدل‌های تصمیم‌گیری بر مبنای شاخص‌های زیست‌محیطی برگزار شد.
- 2.نشست علمی رویکرد معدنکاری سبز، نمونه جهانی، فرصت‌ها و چالش‌های ملی با حضور صاحب‌نظران این حوزه و با محورهای تجربیات جهانی، چالش‌های اجتماعی و مرور پیامدهای محیط‌زیستی این حوزه برگزار شد.
- 3.نشست علمی انرژی‌های تجدیدپذیر بازار برق و مدیریت شهری با حضور مسئولان اداره کل محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران و صاحب‌نظران این حوزه با محورهای تخصصی برگزار شد.
