گزارش فعالیت‌های کارگروه “آموزش محیطزیست، تغییر اقلیم و مدیریت کربن”
- شرکت در نشست شش روزه توسعه همکاری‌های محیط‌زیستی اتحادیه اروپا و ایران (30 آبان ماه تا یکشنبه 5 آذر سال 1396)
نشست شش روزه افزایش همکاری اتحادیه اروپا و ایران در زمینه آلودگی هوا، آلودگی آب و محیطزیست دریایی، اقتصاد چرخشی و پسماند در تاریخ 30 آبان ماه تا یکشنبه 5 آذر سال 1396 در برج میلاد تهران برگزار شد و شش نفر از همکاران کرسی آموزش محیط زیست یونسکو در آن حضور داشتند. در دو روز اول این نشست به موضوع آلودگی هوا، آلودگی صنعتی، شن و طوفان گرد و غبار پرداخته شد. در روز سوم و چهارم این کارگاه، موضوعات مرتبط با مسائل آب و دریا مورد بحث و بررسی قرار گرفت. اقتصاد چرخشی، زباله و بازیافت موضوع اصلی بحث در روزهای پنجم و ششم بود. تیم کارشناسی هیأت اتحادیه اروپا متشکل از 26 متخصص که با سازمان‌های بین المللی همانند سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی همکاری داشتند در این رویداد شرکت کردند. سه نفر از همکاران کارگروه تغییر اقلیم و مدیریت کربن کرسی آموزش محیط زیست یونسکو نیز در این سلسله نشست‌ها شرکت کردند.
- برگزاری کارگاه آموزشی مروری بر مفاهیم و کاربرد مدیریت کربن با تاکید بر بخش مدیریت پسماند در تاریخ 1397/09/15
کارگاه ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﺮﺑﻦ ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺑﺨﺶ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ در تاریخ 15 آذر 1397، با مدیریت علمی کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست و در حاشیه اولین نمایشگاه بین‌المللی مدیریت پسماند، بازیافت، ماشین آلات و تجهیزات وابسته در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی شهر آفتاب تهران برگزار شد. این کارگاه آموزشی توسط دکتر سمیه عریان رییس ﮐﺎرﮔﺮوه “آموزش محیطزیست، تغییر اقلیم و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﺮﺑﻦ” ﮐﺮﺳﯽ ارائه گردید. در ابتدا مطالب آموزشی مرتبط با ابعاد مختلف مدیریت کربن توضیح داده شد. سپس الزامات ملی و بین‌المللی در بحث مدیریت کربن تشریح گردید. همچنین مدیریت کربن در مولفه‌های مختلف در بخش مدیریت پسماند (کاهش تولید، تفکیک، جمع‌آوری، انتقال و دفع) معرفی گردید. در ادامه ظرفیت‌ها و مکانیسم‌های پشتیبان ملی و بین‌المللی در مدیریت و تجارت کربن در بخش پسماند توضیح داده شد و در نهایت نمونه تجارب موفق مدیریت کربن در بخش پسماند ارائه گردید.
- برگزاری کارگاه آموزشی ﻣﺮوري ﺑﺮ وﺿﻌﯿﺖ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا از ﺟﻤﻠﻪ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﻮزاﻧﺪن زﺑﺎﻟﻪ در ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان-1397/09/17
- کارگاه آموزشی با عنوان مروری ﺑﺮ وﺿﻌﯿﺖ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا از ﺟﻤﻠﻪ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﻮزاﻧﺪن زﺑﺎﻟﻪ در ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان در تاریخ 17 آذر 1397، با مدیریت علمی کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست در حاشیه اولین نمایشگاه بین‌المللی مدیریت پسماند، بازیافت، ماشین‌آلات و تجهیزات وابسته در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی شهر آفتاب تهران برگزار شد. مطالب این کارگاه آموزشی توسط رﺋﯿﺲ ﮔﺮوه ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ارائه گردید. در این کارگاه آموزشی حضار با مطالبی همچون نحوه و نوع انتشار آلودگي هوا، نحوه پراكنش آلودگي هوا، تاْثيرات آلودگي هوا، انواع متعددي از آلاينده‌ها در اثر فعاليت‌هاي طبيعي و مصنوعي ناشي از فعاليت‌هاي بشر، كميت PSI ، بيماري‌هاي ناشي از سوزاندن زباله و اثر آلودگي هوا بر گياهان آشنا شدند.
- تدوین مقاله بيانيه‌ها و توصيه‌نامه‌هاي بين‌المللي مهم مرتبط با تغییر اقلیم (گرمایش زمین) برای دانشنامه برنامه درسی در تاریخ 1398/05/28
مرور بیانیه‌ها و توصیه‌نامه‌های رویدادهای بین‌المللی مرتبط با موضوع گرمایش زمین و تغییر اقلیم نشان از رویکرد جهانی ساختاریافته برای مواجهه با اثرات و پیامدهای تغییر اقلیم دارد. بطوریکه بیش از 20 سال، نمایندگان کشورهای عضو کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل هر ساله گرد هم می‌آیند و بیانیه‌هایی در راستای تقویت حمایت‌های علمی، مالی، فناوری و ظرفیت‌سازی برای کاهش و مقابله با اثرات تغییر اقلیم، نحوه انطباق، سازگاری و تابآوری نسبت به آن اعلام می‌دارند. همچنین نهادهای بین‌المللی متعددی متناسب با موضوع در جلسات تصمیم‌گیری این کنوانسیون مشارکت می‌نمایند. آموزش در زمینه تغییر اقلیم به طور ویژه در ماده 6 کنوانسیون مذکور به آموزش، تعلیم و آگاهی افزایی تاکید ویژه دارد که در راستای تحقق و اجرایی شدن آن در سایر کنفرانس‌ها، تصمیمات و بیانیه‌هایی تدوین گردیده است. مهم‌ترین این بیانیه‌ها و توصیه‌نامه‌های بین المللی، بیانیه دهلی‌نو، برنامه کاری قطر برای ماده 6، بیانیه لیما برای آگاهی‌افزایی و آموزش، ماده 10 پروتکل کیوتو، بیانیه دهلی نو، تصمیمات کنفرانس کانکون، نایروبی و مراکش می‌باشد. این مقاله توسط دکتر سیدمحمد شبیری رییس کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست و دکتر سمیه عریان تدوین گردیده است. - “برگزاری نشست آموزشی در زمینه آشنایی با مفاهیم مدیریت و تجارت کربن” در تاریخ 1398/08/21
نشست آموزشی با عنوان “آشنایی با مفاهیم مدیریت و تجارت کربن در محیطزیست” در تاریخ 1398/08/21 توسط کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست و در حاشیه سومین همایش آموزش محیطزیست برگزار شد. در این نشست مجازی، توضیحاتی در زمینه موارد زیر توسط مدرس این دوره خانم دکتر سمیه عریان ارائه گردید و شرکت‌کنندگان با این مطالب آشنا شدند.
- علل و پیامدهای تغییر اقلیم
- تعاریف و مفاهیم پایه مدیریت کربن
- جایگاه موضوع مدیریت کربن در قوانین، آیین‌نامه‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌های کلان کشور و کنوانسیون‌های بین المللی
- مکانیسم‌های مالی و بازار محور تحت کنوانسیون تغییر اقلیم مانند CDM، NAMAs، GCF، AF، GEF، JCM
- مکانیسم های غیر بازار محور تحت کنوانسیون تغییر اقلیم مانند CTCN، CB، H2020
- سایر موارد مرتبط با تجارت کربن
- سیاستگذاری کربن: سیاست‌ها، راهبردها، برنامه عملیاتی و …
- ممیزی کربن: استانداردهای مرتبط، MRV، گزارش موجودی انتشار، پایش، ردپای کربن، ارزیابی چرخه حیات و…
- مهندسی کربن: بازیابی کربن، جذب و ذخیره سازی کربن، تکنولوژی های پاک
- “برگزاری نشست آموزشی در زمینه اقتصاد چرخشی با تاکید بر بحث مدیریت کربن و پسماند” در تاریخ 1398/08/21
نشست آموزشی با عنوان “اقتصاد چرخشی با تاکید بر بحث مدیریت کربن و پسماند” در تاریخ توسط کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست برگزار گردید. در این نشست، خانم دکتر نازی پرتوی به اهمیت اقتصاد چرخشی و تفاوت اقتصاد خطی با اقتصاد چرخشی اشاره کردند و در ادامه، اصول، مدل های تجاری چرخشی و مفاهیم مرتبط با آن بیان گردید و نقش آن در کاهش پیامدهای محیط‌زیستی به ویژه در بحث مدیریت کربن و پسماند اشاره شد. در بخش دوم نشست نیز به اهمیت آموزش در این زمینه نه تنها برای کارآفرینان بلکه برای همه مردم تاکید گردید و در پایان نشست در مورد وضعیت بین المللی اقتصاد چرخشی توضیحاتی ارائه شد.
- “برگزاری نشست آموزشی در زمینه ارائه راهکارهای صرفه‌جویی در حوزه انرژی” در تاریخ 1398/11/06
در این نشست آموزشی که توسط کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست در تاریخ 1398/11/06 برگزار گردید، مدرس دوره جناب آقای مهندس امید جلالی به عوامل مختلف انتشار گازهای گلخانه‌ای در صنایع انرژی نفت و گاز، حمل و نقل، انرژی، ساختمان‌سازی و … اشاره نمودند. همچنین ساده‌ترین روش‌های ممکن در مدیریت مصرف انرژی با تاکید بر بخش مصارف خانگی مورد بررسی قرار گرفت.
- شرکت اعضا “کارگروه آموزش محیطزیست، تغییر اقلیم و مدیریت کربن” در اولین دوره مسابقه بین‌المللی دفاع سه دقیقه‌ای پایان‌نامه‌ها و رساله‌های حوزه آموزش محیطزیست در تاریخ (1398/11/06)
برنامه مسابقه دفاع سه دقیقه‌ای پایان‌نامه از مجموعه مسابقات بین‌المللی است که به تبیین دستاوردهای پژوهشی دانشجویان دکترا و کارشناسی ارشد در سر اسر دنیا می‌پردازد و هدف از آن تشویق و کمک به رشد مهارت‌های ارتباطی، علمی و زبانی دانشجویان است. شرکت کنندگان در این مسابقه باید دستاوردهای پژوهشی خود را به صورت فشرده و در طی سه دقیقه برای مخاطبان غیرمتخصص و ناآشنا بیان کنند. این برنامه نخستین بار در سال 2008 از سوی دانشگاه کویینزلند استرالیا تدوین و برگزار شد و با توجه به استقبالی که از آن صورت گرفت این مسابقات توسط سایر دانشگا‌ها و مراکز پژوهشی در نقاط مختلف دنیا برگزار می گردد. در تاریخ 1398/11/06 کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست، اولین دوره مسابقه بین‌المللی دفاع سه دقیقه‌ای پایان‌نامه‌ها و رساله‌های حوزه آموزش محیطزیست را برگزار کرد که دکتر سمیه عریان، از اعضاء کارگروه آموزش محیطزیست، تغییر اقلیم و مدیریت کربن کرسی با ارائه رساله تحت عنوان طراحی و اعتباریابی الگوی مناسب برنامه‌ریزی آموزش محیطزیست در زمینه بهره‌مندی از مکانیسم‌های مالی و غیرمالی کنوانسیون تغییرات اقلیم به رتبه سوم در این مسابقه دست یافت.
- برگزاری وبینار علمی بررسی تجارب جوامع محلی، دانش بومی و مشارکت مردمی در سازگاری با تغییر اقلیم در ذخیرهگاههای زیستکره ایران – (1399/11/06)
در دومین جشنواره ملی آموزش محیطزیست، وبینار علمی “بررسی تجارب جوامع محلی، دانش بومی و مشارکت مردمی در سازگاری با تغییر اقلیم در ذخیرهگاههای زیستکره ایران” توسط کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست و پژوهشکده محیطزیست و توسعه پایدار در تاریخ 1399/11/06 با حضور جمعی از صاحب‌نظران این حوزه برگزار شد. در بخشی از این وبینار “اهمیت ذخیره گاه های زیستکره در کاهش و سازگاری با تغییر اقلیم و مدیریت کربن” توسط دکتر سمیه عریان اشاره گردید. جایگاه بحث کاهش و سازگاری با تغییر اقلیم در برنامه‌هایMAB، عوارض تغییر اقلیم بر ذخیرهگاههای زیستکره، ایجاد روش‌های خلاقانه برای مقابله و سازگاری با اقلیم توسط جوامع ساکن محلی، پیدا کردن روش‌های جایگزین تأمین انرژی به روش مشارکتی، مدیریت مشارکتی جنگل‌ها و کاشت گونه‌های گیاهی بومی، اکوتوریسم، کشاورزی و آبزی‌پروری هوشمند به تغییر اقلیم و سایر موارد توضیح داده شد و در آخر وبینار برنامه پرسش و پاسخ برگزار گردید.
- برگزاری وبینار علمی احیاء رودخانه‌های شهری تهران (مفاهیم، تجارب، مسائل و راهکارها) با تاکید بر بحث سازگاری با تغییر اقلیم–(1399/11/07)
کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست با همکاری پژوهشکده محیطزیست و توسعه پایدار دانشگاه پیام نور در تاریخ 1399/11/07 وبینار علمی با موضوع احیاء رودخانه‌های شهری تهران (مفاهیم، تجارب، مسائل و راهکارها) برگزار کردند. در این وبینار موضوعاتی همچون “تجربه‌های جهانی از ضرورت احیاء رودخانه‌های شهر تهران” توسط آقای دکتر سید علی چاوشیان، ” ژینایی اکوسیستم‌های روددره‌ای تهران” توسط آقای دکتر سید اویس ترابی، “چالش‌های مطالعات و اجراء احیا رودخانه‌های شهر تهران و نحوه مدیریت این چالش‌ها” توسط آقای مهندس سعید احمری ، “ظرفیت سازی اجتماعی برای احیاء رودخانه‌های شهر تهران، راهکاری برای تاب آوری و سازگاری با تغییر اقلیم” توسط خانم دکتر سمیه عریان، “البرز جنوبی زادگاه رودخانه‌های شهری تهران” توسط آقای مهندس عباس محمدی، “نمونه موردی از ظرفیت سازی اجتماعی: شرح فعالیت‌های گروه دوستداران رودخانه‌های شهری تهران توسط آقای مهندس جلیلی ارائه گردید و در انتهای برنامه جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.
- برگزاری وبینار علمی مقابله با تغییرات اقلیمی و بررسی طرح تالیف کتاب تغییر اقلیم و پیامدهای آن در ایران (1400/08/15)
کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست، به مناسبت روز جهانی مقابله با تغییرات اقلیمی و با مشارکت پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)، وبینار بررسی طرح تألیف کتاب تغییر اقلیم و پیامدهای آن در ایران با حضور جمعی از اساتید این حوزه و مولفان این کتاب، برگزار گردید. در انتهای وبینار، جمع‌بندی نظرات توسط خانم دکتر پروانه شاه‌حسینی دبیر علمی وبینار و مدیرگروه علوم محیطی سازمان سمت صورت گرفت.
- برگزاری کارگاه آموزشی برای نوجوانان در زمینه آشنایی با مفاهیم تغییر اقلیم ( 1400/12/09)
کارگروه تغییر اقلیم و مدیریت کربن کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست در تاریخ 1400/12/09 کارگاهی آموزشی با نوجوانان رده سنی 12 تا 17 سال در زمینه آشنایی با مفاهیم پایه تغییر اقلیم برگزار نمود. در این کارگاه مشارکتی با نوجوانان ابتدا درباره دلایل بروز تغییر اقلیم و تفاوت اقلیم و آب و هوا گفتگو شد. سپس از آنها در مورد اطلاعاتی که از روش‌های سازگاری و تابآوری در برابر تغییر اقلیم دارند و نقش آنها در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و محاسبه ردپای کربن بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
- اجرای برنامه کوهنوردی برای آشنایی با اهمیت رودخانه‌ها در سازگاری با پیامدهای تغییر اقلیم (1401/07/07)
کارگروه تغییر اقلیم و مدیریت کربن کرسی یونسکو در آموزش محیط زیست در تاریخ 7 مهر 1401 یک برنامه کوهگردی به منظور ظرفیت‌سازی و آگاه‌سازی اجتماعی جهت حفاظت و احیاء رودخانه‌ها به عنوان راهکاری برای سازگاری و کاهش تغییر اقلیم از طریق انجام فعالیت‌های مشارکتی محله محور اجرا کرد که در این برنامه 27 شهروند از محله فرحزاد تهران از ارتفاعات کوهستانی و رودخانه فرحزاد بازدید کردند. در حین بازدید راجع به عوارض تغییر اقلیم بر وقوع سیل، خشکسالی و تأثیر بر کاربری اراضی اطراف رودخانه، اکوسیستم‌ها و معیشت مردم بحث و تبادل نظر گروهی صورت گرفت.
- ارائه مقاله در ششمین همایش ملی آموزش محیط زیست با عنوان واکاوی زمینه‌های آموزش و ترویج کشاورزی هوشمند به اقلیم در راستای افزایش تابآوری بخش کشاورزی در مواجهه با تغییرات اقلیمی (1401/11/05)
در ششمین همایش ملی آموزش محیط زیست، مقاله ای با عنوان واکاوی زمینه‌های آموزش و ترویج کشاورزی هوشمند به اقلیم در راستای افزایش تابآوری بخش کشاورزی در مواجهه با تغییرات اقلیمی توسط دکتر سمیه عریان رییس کارگروه آموزش، تغیییر اقلیم و مدیریت کربن کرسی یونسکو در آموزش محیط زیست به طور شفاهی ارائه گردید. آسیب‌پذیري بخش کشاورزي به دلیل تغییرات اقلیمی به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در بحث امنیت غذایی در کشورهای مختلف مطرح شده است. ترویج و آموزش کشاورزی پایدار و هوشمند به تغییر اقلیم، نقش اساسی جهت افزایش تابآوری بخش کشاورزی، افزایش پایدار محصولات و درآمد کشاورزی و همچنین کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در این بخش دارد. در این پژوهش 65 مولفه فعالیت‌های ترویج و آموزش در زمینه کشاورزی پایدار اقلیم‌محور در 9 مقوله اصلی آموزش و ترویج در زمینه کشاورزی هوشمند به اقلیم مورد شناسایی قرار گرفت.
- برگزاری وبینار علمی “نقش دانش بومی و آموزش جوامع محلی در مواجهه با تغییر اقلیم” (1402/12/15)
متخصصان معمولا در مواجهه با جوامع محلی بر این باورند که دانش نزد کارشناسان است . اما تجربه کاری در زمینه محیط زیست نشان می دهد که به دلیل ارتباط تنگاتنگی که جوامع محلی با طبیعت پیرامون خود دارند، آنان شناخت و درک عمیقی از محیط طبیعی خود پیدا می کنند که به صورت دانش بومی و شفاهی سینه به سینه از نسل به نسل منتقل می شود و برخی از این دانسته‌ها در قالب راهکارهای محیط زیستی و سازگار با طبیعت توسط کارشناسان قابل بهره برداری است. کارگروه تغییر اقلیم و مدیریت کربن کرسی یونسکو در آموزش محیطزیست در تاریخ 1402/12/15در نشستی علمی به معرفی چند نمونه از این دانش بومی و کاربرد آن در مواجهه با مشکلات محیط زیستی به طور خاص اثرات مرتبط با تغییر اقلیم پرداخت. در این وبینار دکتر سمیه عریان به توضیح نقش دانش بومی در افزایش سازگاری و تابآوری جوامع محلی در مواجهه با تغییر اقلیم پرداختند. آقای احمد طاهری در زمینه “مقاومت بذر بومی در مقابله با اثرات تغییر اقلیم”، آقای سید رحمت احمدی در زمینه “مدیریت بومی آب در تالاب‌ها و آبنندان‌های فریدونکنار” و خانم شیما امیری در زمینه فرصت‌ها و چالش‌های گردشگری عشایری (تاب آوری اقلیمی) توضیحاتی ارائه دادند. جمع‌بندی مطالب نیز توسط دکتر لیسا پورلک دبیر نشست انجام گرفت.
- برگزاری وبینار علمی با عنوان سازگاری با گرمایش جهانی و کاهش اثرات تغییر اقلیم، فرصتی برای ذخیرهگاههای زیستکره ایران (1404/08/12)
این نشست با همکاری کارگروه آموزش محیط زیست، حفاظت مشارکتی کرسی یونسکو در آموزش محیط زیست در 1404/08/12 برگزار گردید. در این نشست که به صورت حضوری و وبینار برگزار شد دکتر علیرضا مساح بوانی به “معرفی عوامل و مولفه های تغییر اقلیم” پرداختند. مهندس محمد صادق احدی در زمینه “رژیم حقوقی تغییر اقلیم و مکانیسم‌های مالی آن”، دکتر هدی کریمی پور در زمینه “انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش جنگل و کاربری زمین و نقش ذخیره گاهها در ترسیب کربن” و مهندس محسن عبدالحسینی در زمینه “ترسیب کربن و تجارب ملی کشور – مطالعه موردی: دستاوردهای پروژه ترسیب کربن منطقه حسین آباد” توضیحاتی ارائه دادند. جمع‌بندی مطالب نیز توسط دبیر نشست دکتر مهدی مجتهدی انجام گرفت.