نشست مجازی بهرهگیری از رویکردهای نوین در آموزش محیطزیست (ارائه تجارب برنامه ملی صیانت از منابع آب و محیطزیست)- جشنواره ملی آموزش محیطزیست
مدرس: دکتر محمدرضا فرزانه
در این نشست به روند روزافزون چالشهای محیطزیستی در کشور و ضرورت توجه ریشهای به این مقوله مهم پرداخته شد. در شرایطی که اقلیم غالب کشور ایران خشک و نیمهخشک است؛ الگو مبتنی بر توسعه آب بر نمیتواند الگو پایداری باشد اما ریلگذاری توسعهای کشور بر مبنا آب بری بنا نهاده شده است و توجه کمتری به مفهوم جداشدگی رشد اقتصادی «از مصرف منابع پایه و ایجاد تبعات محیطزیستی » در توسعه صنایع شده است درنتیجه تبعات اجتماعی-اکولوژی بسیاری ایجادشده و روند روزافزونی دارد. تغییر ریلگذاری توسعهای از توسعه آب بر به سمت توسعه آب اندوز مبتنی بر مفهوم جداشدگی از حیاتیترین نیازهای کشور در حال حاضر میباشد. برنامه ملی صیانت از منابع آب و محیطزیست با تمرکز بر این مقوله حیاتی هدف اصلی خود را پس از شش سال مطالعه و همکاری با دفتر توسعه منطقهای مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی بر این موضوع مهم قرار داد و این برنامه به وسیله معاونت آموزش و مشارکتهای مردمی سازمان حفاظت محیطزیست (دفتر مشارکتهای مردمی و مسئولیتهای اجتماعی) و دانشکده محیطزیست سازمان حفاظت محیطزیست از آبان ماه ۱۳۹۷ در سطح پایلوت استان البرز وارد فاز اجرایی گردید از شهریور ۱۳۹۸ این برنامه وارد سطح مبانی جهت اجرایی گردید و در سطح ۸ استان کرمانشاه، گلستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، قم، تهران و مرکزی در حال اجرا میباشد و از فرودین ماه ۱۳۹۹ وارد سطح ملی خواهد شد. تغییر ریلگذاری توسعهای کشور در این برنامه بهوسیله نسل جدید (دانش آموزان و دانشجویان) موردتوجه قرارگرفته است. تمرکز این برنامه جلوگیری از نقش مداخلهگری دولت و صرفاً ارائه آموزشهای صیانت از منابع آب و محیطزیست به نسل جدید با رویکرد مبتنی بر آموزش غیرمستقیم میباشد در این مسیر که بر پایه فنآوریهای دوست دار محیطزیست بنا شده است. شکلگیری واحدهای سفا (سفیران سبز فنآور) از بین دانشجویان و دانش آموزان مبنای اصلی تداوم این برنامه و پایداری آن در نظر گرفته شده است لذا برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی، رویدادهای استارت آپی و جشنواره ملی آب بهعنوان ابزاری برای ارائه آموزش لازم به نسل جدید و ایجاد سازوکارهای تشویقی و انگیزشی بر این عزیزان گرفتهشده است در این برنامه دو محور اصلی مرتبط با مصادیق توسعه آب اندوز شناساییشده است (۱) صنایع فرهنگی (علم IT و کلیه دستاوردهای آن یکی از مصادیق صنایع فرهنگی در نظر گرفته شده است؛ و (۲) افزودن دانایی به تابع تولید بخش کشاورزی بهویژه استفاده خردمندانه از آبوخاک و جلوگیری از دورریز محصولات کشاورزی و ایجاد ارزشافزوده.
در این مسیر بیش از هزار طرح دانشآموزی و دانشجویی شناسایی و افراد برتر در رویدادهای مختلف موردتقدیر قرار گرفتند. در کمتر یک سال اخیر دو استارت آپ موفق دانشآموزی و دانشجویی که به محصول نهایی رسیده است در خصوص اسکرچ محیطزیستی و زنبورداری خانگی به کشور معرفیشدهاند و برنامهریزی لازم جهت اشتغالزایی این فناوریهای محیطزیستی در مناطق کم برخورد دار در حال اجرا میباشد این واحدهای سفا در کنار نقشآفرینی در خصوص ترویج کسبوکارهای سبز به ارائه آموزشهای تخصصی به سایر دانش آموزان و دانشجویان (سفیران سبز) کمک خواهند کرد و سفیران سبز با تعامل با خانوادههای خود به آگاهسازی جامعه در خصوص مقولههای حیاتی کشور با سازوکار چابک فعالیت خواهند کرد. دستاوردهای سطح پایلوت و میانی برنامه حاکی از اثربخشی این رویکرد میباشد.